Historia parafii Dobkowice

Dokonując pewnego rodzaju retrospekcji, należy podkreślić że mieszkańcy Dobkowic związani byli z chrześcijaństwem, wyznając swoja wiarę czy to jako grekokatolicy czy też wierni Kościoła rzymskokatolickiego. Miejscowość nie funkcjonowała jednak od początku jako samodzielna parafia. Począwszy od 1620 roku katolicy z Dobkowic byli częścią parafii Łowce a pierwszym proboszczem był wówczas ks. Szczepan Szczepankowski. Łącznie z nim, duszpasterską opieką wiernych z Dobkowic otaczało na przestrzeni wielu lat 19 kapłanów. Na stałe zamieszkał w Dobkowicach dopiero ks. Kolbusz, przebywając tu krótko, bo tylko przez rok (1945-1946). Identycznie było w przypadku jego następcy ks. Eugeniusza Okonia (1947-1948). Ta niezwykle barwna postać z bogatym życiorysem zakończyła pracę duszpasterską w 1948 roku a kontynuował ja ks. Tarczyński.

Już w czasie duszpasterzowania księdza Okonia wierni Dobkowic przejawiali chęci do stworzenia w miejscowości samodzielnej parafii, co znalazło odzwierciedlenie w piśmie skierowanym do bpa Franciszka Bardy (z 15 marca 1947 roku) w którym wystosowali prośbę o ustanowienie parafii (desygnowało go 212 mieszkańców Dobkowic). Z odpowiedzi bpa Bardy (z 21 marca 1947 roku) dowiadujemy się, że ks. Okoń duszpasterzował początkowo w Dobkowicach bez zgody Kurii a w późniejszym okresie już za jej aprobatą. Sprawa doczekała się rozwiązania wraz z odejściem księdza co w dużym stopniu zaważyło na upadku idei o samodzielnej parafii (ksiądz Okoń mógł być jej inicjatorem i wpływającym w tym względzie na wiernych swoją mocną osobowością).

Kolejnym, który podjął starania o usamodzielnienie się jako parafii miejscowości Dobkowice był ks. Augustyn Gliwa (proboszcz parafii Łowce w latach 1953-1989). Jego działania wsparli wierni udając się do Kurii Biskupiej z prośbą (kwiecień 1954 rok), aby delegowała przynajmniej dwa razy w miesiącu kapłana z Łowiec
z posługą duszpasterską dla wiernych z Dobkowic. Spotkało się to z pozytywną odpowiedzią ze strony Kurii. Po kilku latach ksiądz Gliwa (1 marca 1958 roku) ponowił prośbę o stworzenie samodzielnej parafii w Dobkowicach. Została ona rozpatrzona pozytywnie i dnia 14 marca 1958 roku bp. Franciszek Barda wydał dekret „ustanawiający osobę prawną kościelną pod nazwą Kościół rzymskokatolicki w Dobkowicach”. Kolejnym krokiem ku stworzeniu samodzielnej parafii była prośba ks. Gliwy o wydanie zgody na stałe przechowywanie Najświętszego Sakramentu w kaplicy w Dobkowicach i zgodę taką otrzymał. Zwieńczeniem kolejnych lat dążeń do utworzenia samodzielnej parafii ks. Gliwy i wiernych stał się dekret z 15 czerwca 1979 roku wydany przez ówczesnego ordynariusza ks. bpa Ignacego Tokarczuka powołujący do istnienia nową parafię w Dobkowicach. Pierwszym proboszczem mianowany został ks. Stanisław Kostur. Podczas jego pracy w parafii, ks. bp Ignacy Tokarczuk przeniósł odpust parafialny obchodzony dotychczas 31 maja (Matki Bożej Królowej Wszechświata) na dzień 27 czerwca, kiedy oddajemy cześć Matce Bożej Nieustającej Pomocy.

Grekokatolicy. Dane dotyczące liczby ludności w Dobkowicach z 1785 roku określają liczbę grekokatolików na 184 osoby co dawało im 59,9 % ogólnej liczby mieszkańców. Na podstawie źródeł jeszcze z 1831 roku należy stwierdzić, że ta tendencja została utrzymana a liczebnie wierni wyznania greckokatolickiego to 262 osoby. Wiadomo, że przed wybuchem II wojny światowej wierni wyznania grekokatolickiego zamieszkiwali wieś w liczbie 587 osób.

Jeśli chodzi o przynależność parafialną, to grekokatolicy z Dobkowic należeli do parafii w Boratynie (dekanat pruchnicki). Kult koncentrował się wokół cerkwi św. Mikołaja w Boratynie a w XVIII wieku pojawiają się informacje o świątyni w tzw. Części Tapińskiej. Dopiero w 1919 roku została wybudowana cerkiew pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela ale nawet ten fakt nie za skutkował utworzeniem samodzielnej parafii.

Zapewne większość grekokatolików w Dobkowicach to mieszkańcy pochodzenia ukraińskiego. Wysiedlenia w 1945 roku (ewakuowano 67 rodzin-259 osób) i 1946 roku (wysiedlono kolejne 62 rodziny-244 osoby) przyczyniły się w dużym stopniu do zmian jakie zaszły w strukturze religijnej oraz ludnościowej w Dobkowicach.

Wyznawcy religii mojżeszowej. Informacji na temat nie ma zbyt wiele. Żydzi mieszkali w Dobkowicach do momentu wybuchu II wojny światowej i przynależeli do Gminy Wyznaniowej w Radymnie. Wybuch wojny i polityka eksterminacyjna okupanta sprawiła, że zostali oni wywiezieni z Dobkowic do obozów zagłady i po jej zakończeniu nigdy już nie powrócili.  

MIEJSCA KULTU

Zabytkowa cerkiew grekokatolicka

Cerkiew została przejęta przez wiernych obrządku rzymskokatolickiego tuż po zakończeniu II wojny światowej. Pierwsza cerkiew powstała tu najprawdopodobniej jeszcze w XVIII wieku o czym miały świadczyć mapy topograficzne terenu sporządzone właśnie w tym okresie. Późniejsze badania wskazują jednak na brak takiej budowli (1861-1864) co każe domniemywać, że albo uległa zniszczeniu bądź mała liczba grekokatolików nie była wstanie jej utrzymać.

Nowa cerkiew pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela została zbudowana w 1919 roku. W 1962 roku została rozbudowana
i przedłużona o 8 m, aby mogła lepiej służyć miejscowym wiernym. Po upłynięciu 8 lat od rozbudowy (1970) pożar strawił dach i kopułę nad nawą. W wyniku prac remontowych zastąpiono ją wieżyczką na sygnaturkę. Począwszy od 1992 roku świątynia pełniła funkcję magazynu materiałów budowlanych. Ordynariusz przemyski Ignacy Tokarczuk zamierzał przenieść cerkiew do parafii Prusiek, aby spełniała tam funkcję kościoła parafialnego, był też pomysł zagospodarowania jej na kaplicę pogrzebową. Obecnie wnętrze cerkwi zawalone jest tarcicą i pozbawione wyposażenia. Jedynie w prezbiterium zachowała się drewniana konstrukcja ołtarza już bez obrazów, przewiezionych przed laty do składnicy ikon w Łańcucie. Istnieje przekaz, że grekokatolicy szukali we wsi zakopanych podczas wojny cerkiewnych dzwonów i monstrancji. Niektórzy twierdzą, że miejscem ich ukrycia stała się ziemia znajdująca się pod dawnym wejściem do cerkwi. Po wybudowaniu nowego kościoła parafialnego część jej wyposażenia została przeniesiona do nowej świątyni. Cerkiew decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu została 17 czerwca 1995 roku wpisana do rejestru zabytków i widnieje w wojewódzkim rejestrze zabytków pod numerem A-1566. 

Kościół parafialny

Z czasem zrodziła się potrzeba wybudowania nowego kościoła parafialnego, stary budynek po cerkiewny nie był w stanie pomieścić wiernych oraz wymagał co raz większych nakładów finansowych.  Budowa nowego kościoła nie była jednak rzeczą łatwą. Samo umiejscowienie nowej świątyni podzieliło parafian opowiadających się za odmiennymi od siebie koncepcjami wzniesienia kościoła. Ostatecznie wygrała lokalizacja uwzgledniająca działkę będącą w posiadaniu Kurii Biskupiej.

Budową kierować miał ks. kanonik Roman Mroszczyk skierowany w tym celu do parafii jako następca ks. Kostura. Poświęcenia placu pod kościół dokonał 3 października 1987 roku ks. bp Bolesław Taborski a jego projekt oraz wznoszonej w tym samym czasie nowej plebanii zatwierdzono w Kurii Biskupiej 29 stycznia 1988 roku (autorem projektu był mgr inż. Roman Gorczyca z Rzeszowa). Kamień węgielny pod budowę świątyni poświecił papież Jan Paweł II podczas swojego pobytu w Rzeszowie 2 czerwca 1991 roku. Zwieńczeniem całego dzieła było poświecenie kościoła przez ówczesnego ordynariusza przemyskiego ks. bpa Ignacego Tokarczuka dnia 18 października 1992 roku (informuje o tym pamiątkowa tablica umiejscowiona na jednej ze ścian wewnętrznych świątyni). 

Kolejne lata naznaczone były zabiegami mającymi na celu wyposażenie świątyni w potrzebne sprzęty liturgiczne oraz troską o upiększanie jej wnętrza. W 2002 roku kościół został pomalowany wewnątrz, przerobiono prezbiterium podnosząc go ponad poziom posadzki, zmodernizowano instalację centralnego ogrzewania. Rok 2007 był czasem, kiedy doszło do wymiany okien oraz umieszczenia w nich witraży powstałych na specjalistycznej folii. Dwa lata później (2009) udało się wykonać nową elewację świątyni co w znaczący sposób upiększyło jego bryłę. Wystrój kościoła zmienił się po raz kolejny w 2017 roku przez realizację nowego ołtarza projektu Dariusza Jasiewicza. W następnym roku umieszczono w prezbiterium płaskorzeźby przedstawiające św. Jana Pawła II i św. Faustynę, powstały również ołtarze boczne. Prezbiterium wzbogaciło się również w 2020 roku o nową ambonkę, ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz konsekrowany 27 czerwca 2020 roku ołtarz soborowy.

Kaplica cmentarna

Kaplica cmentarna powstała na cmentarzu komunalnym, ze środków złożonych przez parafian. (551 tyś. złotych). Budowę zakończono w 2013 roku a uroczystego poświecenia dokonał 18 sierpnia tego roku ks. bp Stanisław Jamrozek. Wewnątrz kaplicy, w prezbiterium znajduje się obraz Jezusa Miłosiernego stanowiący pamiątkę wspomnianego poświęcenia.

Źródła: Kronika parafii Dobkowie; W. Lonc, Dobkowice. Zarys historii wsi i parafii, Rokietnica 2021; Archiwum Parafii Dobkowice; Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 1997, Album, Przemyśl 1997, red. H. Borcz, A. Szal; M.A Michniewscy, Cerkwie drewniane Karpat, Polska i Słowacja, Przewodnik, Pruszków 2011, ks. prałat Marian Bocho-relacja ustna z dnia 10 marca 2022r.